Soạn Ngữ văn 9 Chân trời bài 4: Chuyện người con gái Nam Xương (Nguyễn Dữ)

Vốn dĩ là người đa nghi, lại không có học nên khi bé Đản nói: “Trước đây, thường có một người đàn ông, đêm nào cũng đến, mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi, nhưng chẳng bao giờ bế Đản cả”, Trương Sinh sẽ ghen mà không suy xét lại vấn đề, không có lòng tin với vợ và không phân biệt đúng sai, quy chụp lời con nhỏ là đúng mà vu oan cho vợ.

- Lời nói thứ nhất của bé Đản: "Ô hay! Thế ra ông cũng là cha tôi ư? Ông lại biết nói, chứ không như cha tôi trước kia chỉ nín thin thít" ->  Đây là lời nói ngây thơ của con trẻ, nói lên đúng suy nghĩ và nhận thức của bé Đản với Trương Sinh. Lời nói ngây thơ ấy đã vô tình làm bùng lên cơn ghen tuông đến mù quáng của Trương Sinh và đẩy Vũ Nương vào nỗi oan không thể hóa giải 

- Lời nói thứ hai của bé Đản: "Cha Đản lại đến kia kìa", “Đây này” Là khởi nguồn để hóa giải nỗi oan cho Vũ Nương 

=> Nhận xét: Cả hai lời nói của bé Đản đều góp phần làm nên giá trị của câu chuyện. Nếu như lời nói thứ nhất là nguồn cơn thắt nút câu chuyện thì lời nói thứ hai chính là khởi nguồn hóa giải mọi chuyện.

1. Nội dung bao quát

Chuyện người con gái Nam Xương kể về Vũ Nương (Vũ Thị Thiết), một người con gái nết na, đức hạnh lại thêm tư dung tốt đẹp. Trương sinh mến vẻ đẹp của Vũ Nương bèn mang trăm lạng vàng cưới về. Sau đó Trương Sinh đi lính, Vũ Nương ở nhà sinh một đứa con trai đặt tên là Đản. Mẹ Trương sinh cũng vì nhớ con mà dần sinh ốm, không qua khỏi. Trương Sinh đi lính về, bé Đản không nhận cha. Nghe con nói tối nào cha cũng đến, Trương Sinh cho rằng vợ mình mất nết bèn đánh đuổi Vũ Nương. Vũ Nương cố gắng thanh minh nhưng không được nên đành gieo mình xuống sông Hoàng Giang để giữ sự trong sạch. Vũ Nương được Linh Phi cứu và sống dưới thủy cung. Ở đây nàng đã gặp Phan Lang - người cùng làng. Nàng đã nhờ Phan Lang nhắn gửi với Trương Sinh lập đàn giải oan cho mình. Nghe lời Phan Lang, Trương Sinh lập đàn giải oan, Vũ Nương hiện về nói lời tạ từ rồi biến mất.

2. Liệt kê sự kiện

- Chuyện kể về Vũ Thị Thiết - người con gái quê ở Nam Xương, tính tình nết na thùy mị, tư dung tốt đẹp. 

- Lấy chồng là Trương Sinh chưa được bao lâu thì chàng phải đi lính, nàng ở nhà phụng dưỡng mẹ chồng và nuôi con nhỏ. 

- Khi mẹ chồng mất, nàng lo ma chay chu đáo như với cha mẹ đẻ. 

- Để dỗ con, nàng thường chỉ bóng mình trên tường và bảo đó là cha.

- Khi Trương Sinh về thì con đã biết nói. Đứa bé ngây thơ kể với Trương Sinh về người đêm đêm vẫn đến nhà. 

- Trương Sinh sẵn có tính ghen, mắng nhiếc và đuổi vợ đi. 

- Không tự mình giải được oan, phẫn uất, Vũ Thị Thiết đã ra bến Hoàng Giang tự vẫn. 

- Một đêm, bé Đản chỉ lên bóng và nói với Trương Sinh đó là người đêm đêm thường đến. 

- Giờ đây chàng mới hiểu ra nỗi oan của vợ thì đã muộn. 

- Vũ Nương được Linh Phi cứu đưa về động rùa. Ở đây nàng gặp Phan Lang, người cùng làng

- Khi Phan Lang được trở về nhân gian, nàng đã gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh lập đàn giải oan cho mình. 

- Trương Sinh lập đàn giải oan cho Vũ Nương. 

- Vũ Nương hiện lên giữa dòng cảm ơn Trương Sinh rồi biến mất. 

3. Nhận xét:

Các sự kiện ấy được sắp xếp theo trật tự thời gian, không gian cụ thể. Các sự kiện ấy diễn ra theo trình tự: giới thiệu nhân vật, hé lộ về con người nhân vật sau đó xây dựng nên 1 tình huống truyện độc đáo, ly kì từ thắt nút đến cởi nút. Trong đó sự việc quan trọng là một tối ngồi, thấy bé Đản trỏ cái bóng của mình mà bảo đó là cha Đản lại đến, Trương Sinh hiểu ra vợ bị oan. Đấy là chi tiết cởi nút. Bé Đản gieo mối nghi ngờ thì chính bé là người gỡ mối nghi ngờ đó một cách tự nhiên, hợp lí.

1. Phân tích tính cách của nhân vật Vũ Thị Thiết.

* Vũ Thị Thiết trước khi về làm dâu:

Lời giới thiệu “tính đã thùy mị nết na lại thêm tư dung tốt đẹp” => vẻ đẹp ven toàn, kết hợp hài hòa giữa dung nhan và phẩm hạnh.

* Vũ Thị Thiết trong khi về làm dâu:

- Là người mẹ thương con: chỉ vào bóng mình trên vách, nói đó là cha Đản.

=> Am hiểu tâm lý trẻ thơ, yêu thương con.

- Là người con dâu hiếu thảo:

+ Khi mẹ chồng ốm: thuốc thang, lễ bái thần phật, lấy lời ngọt ngào khôn khéo khuyên lơn.

+ Khi bà mất: lo ma chay chu đáo như mẹ đẻ của mình.

- Là người vợ thủy chung:

+ Khi chồng ở nhà: Giữ gìn khuôn phép, không để xảy ra bất hòa.

+ Khi tiễn chồng đi lính: rót chén rượu đầy, nói lời tình nghĩa; không mong chức tước, chiến công, chỉ mong chồng được bình yên; thấu hiểu, cảm thông với nỗi vất vả gian lao của chồng; bày tỏ nỗi nhớ mong, khắc khoải.

+ Khi xa chồng: nhớ da diết “Mỗi khi thấy bướm lượn đầy vườn ... không thể nào ngăn được”.

+ Khi bị chồng nghi oan: tìm mọi cách để xóa bỏ ngờ vực, cứu hạnh phúc gia đình.

=> Vũ Nương là người mẹ thương con, nàng dâu hiếu thảo, người vợ thủy chung luôn trân trọng hạnh phúc gia đình.

* Sau khi chết (Khi sống dưới thủy cung)

- Là người nặng tình, nặng nghĩa, vị tha:

+ Sống đầy đủ, sung sướng dưới thủy cung => nhớ về quê hương, phần mộ tổ tiên.

+ Được Trương Sinh lập đàn giải oan, khi trở về: không oán trách, nói lời cảm tạ.

- Là người trọng danh dự: khao khát được giải oan.

- Là người trọng ân nghĩa: hứa với Linh Phi sống chết không bỏ, không quay về dương thế.

=> Vũ Nương mang vẻ đẹp lý tưởng của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

2. Chỉ ra điểm khác biệt trong cách ứng xử của nàng lúc còn sống với gia đình ở trần gian và khi đã về thuỷ phủ.

Khi sống ở trần gian, Vũ Nương là người con gái thấy sợ hãi trước bi kịch, nhưng khi xuống thuỷ phủ, nàng lại thẳng thắn từ chối về theo Trương Sinh. Nhưng cho dù ở đâu, nàng vẫn là người con gái với tư dung tốt đẹp, trọng tình nghĩa và trong sạch.

- Các chi tiết kì ảo trong truyện: 

+ Vũ Nương được Linh Phi, vợ vua Nam Hải, cứu và về sống tại thủy cung. 

+ Khi Phan Lang nằm mộng, thả con rùa và lạc vào động Rùa của Linh Phi, được đãi yến tiệc và gặp Vũ Nương – người cùng làng đã chết oan, được sứ giả Xích Hỗn do Linh Phi sai đưa trở về. 

+ Vũ Nương trở về dương thế. 

+ Yếu tố kì ảo đặc sắc nhất của tác phẩm là hình ảnh Vũ Nương hiện ra khi Trương Sinh lập đàn giải oan ở bến Hoàng Giang: lung linh huyền ảo với kiệu hoa, võng lọng rực rỡ, lúc ẩn lúc hiện rồi loang loáng, mờ nhạt dần.

- Tác dụng của chúng trong việc thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm:

+ Hoàn chỉnh thêm những nét đẹp vốn có của Vũ Nương, một người dù đã ở thế giới khác, vẫn quan tâm đến chồng con, nhà cửa, phần mộ tổ tiên, khao khát được phục hồi danh dự.

+ Tạo nên một kết thúc phần nào có hậu, thể hiện ước mơ ngàn đời của nhân dân ta về sự công bằng: người tốt dù có phải trải qua bao oan khuất, cuối cùng sẽ được minh oan.

+ Khẳng định niềm cảm thương của tác giả đối với sự bi thảm của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

- Truyện truyền kì là loại văn xuôi tự sự có nguồn gốc từ Trung Quốc.

- Thường mô phỏng những cốt truyện dân gian hoặc dã sử. Sau đó, được tác giả sắp xếp lại tình tiết, bồi đắp thêm cho đời sống các nhân vật, xen lẫn những yếu tố kỳ ảo: Truyện được viết bằng chữ Hán, Nguyễn Dữ tái tạo trên cơ sở truyện cổ tích "Vợ chàng Trương".

Bài mẫu 1: Tóm tắt “Chuyện người con gái Nam Xương”.

Vũ Nương, người con gái Nam Xương xinh đẹp, nết na, hiền thục, đức hạnh, được gả cho Trương Sinh, một người vốn có tính đa nghi, hay ghen tuông. Khi Trương Sinh đi lính, một mình Vũ Nương hết lòng chăm sóc mẹ chồng, con thơ và cáng đáng chuyện gia đình. Nàng hay đùa con, trỏ bóng mình trên vách bảo đó là cha Đản để con bớt nhớ cha. Trớ trêu thay, khi Trương Sinh trở về nhà, vì nghe lời con trẻ, lại đa nghi, đã nghi oan cho Vũ Nương thất tiết. Nàng không thể giải thích cho chồng hiểu nên đã nhảy xuống sông tự vẫn để minh chứng cho sự thủy chung của mình. Dù đã chết, Vũ Nương vẫn được Linh Phi cứu, sống tiếp ở chốn thủy cung. Khi gặp lại Phan Lang, người cùng làng, nàng tâm sự và nhờ gửi lời cho chồng lập đàn giải oan ở bến sông thì nàng sẽ trở về. Trương Sinh theo lời lập đàn, nhưng hình bóng Vũ Nương chỉ hiện lên chốc lát rồi loang loáng mờ nhạt dần mà biến đi mất, nàng vĩnh viễn sống ở thủy cung, không thể quay lại nhân gian. Câu chuyện về Vũ Nương là một bi kịch đau lòng, thể hiện số phận đầy oan nghiệt của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Vũ Nương là người phụ nữ tiêu biểu cho vẻ đẹp phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam: xinh đẹp, nết na, hiền thục, đức hạnh. Nàng phải chịu bi kịch vì nghiệt ngã của xã hội phong kiến, với những quan niệm cổ hủ, trọng nam khinh nữ. Dù đã chết, Vũ Nương vẫn mong muốn được giải oan và trở về với gia đình. Tác phẩm đã thể hiện niềm tin vào phẩm chất tốt đẹp của con người và khẳng định giá trị của hạnh phúc gia đình.

Bài mẫu 2: Tóm tắt tác phẩm nổi tiếng của Nguyễn Dữ “Chuyện Người con gái Nam Xương”.

Nổi bật trong "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ là hình ảnh người phụ nữ đức hạnh Vũ Nương. Nàng xinh đẹp, nết na, hiền thục, hết lòng vì gia đình. Khi chồng đi lính, Vũ Nương một mình lo toan mọi việc, chăm sóc mẹ chồng chu đáo, nuôi dạy con thơ khôn lớn. Nàng hiếu thảo, thương con, là người vợ thủy chung, đảm đang. Tuy nhiên, bi kịch lại ập đến với Vũ Nương khi Trương Sinh trở về từ chiến trường, nghe lời con trẻ nghi oan thất tiết. Nàng không thể giải thích cho chồng hiểu, đành ôm mối oan khuất nhảy xuống sông tự vẫn để minh chứng cho sự trong sạch của bản thân. Dù đã chết, Vũ Nương vẫn mong muốn được giải oan và trở về với gia đình. Nàng được Linh Phi cứu, sống chốn thủy cung. Khi gặp Phan Lang, người cùng làng, Vũ Nương đã nhờ anh nhắn lời chồng lập đàn giải oan. Trương Sinh nghe theo, lập đàn ở bến sông, Vũ Nương hiện về, nhưng chỉ chốc lát rồi tan biến. Câu chuyện của Vũ Nương là một bi kịch đau lòng, thể hiện số phận đầy oan nghiệt của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Vũ Nương là nạn nhân của những nghi ngờ vô cớ, sự ghen tuông mù quáng và những hủ tục phong kiến. Nàng phải chịu bi kịch vì không thể giải thích được nỗi oan khuất, phải chết oan mạng và không thể trở về với gia đình.

Bài mẫu 3: Tóm tắt hay nhất tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương”.

Vũ Nương, người con gái quê hương Nam Xương, không chỉ sở hữu nhan sắc mặn mà mà còn mang trong mình phẩm chất tốt đẹp. Vẻ đẹp ấy đã thu hút Trương Sinh - một chàng trai trong làng đem lòng yêu mến và quyết tâm xin mẹ cưới nàng về làm vợ với sính lễ là trăm lạng vàng. Hiểu rõ tính hay ghen tuông của chồng, Vũ Nương luôn ý thức giữ gìn khuôn phép, cư xử đúng mực để vun đắp cho hạnh phúc gia đình. Tuy nhiên, dù đã hết lòng vun vén, sóng gió vẫn ập đến với cuộc sống vợ chồng khi Trương Sinh đi lính. Chỉ vì một lời ngây thơ của con trẻ, chưa kịp làm rõ đầu đuôi câu chuyện, Trương Sinh đã ghen tuông mù quáng và đối xử tàn nhẫn với vợ. Dù đã hết lòng giải thích, Vũ Nương vẫn không thể xoa dịu cơn ghen tuông vô cớ của chồng. Nàng quyết định tự vẫn để bảo vệ phẩm giá của bản thân. Sau khi hiểu rõ mọi chuyện, Trương Sinh vô cùng hối hận nhưng đã muộn màng. Chàng cho người lập đàn giải oan cho vợ, linh hồn Vũ Nương hiện về lúc ẩn lúc hiện, thể hiện niềm khao khát được giải oan và trở về với gia đình.

Bài mẫu 4: Tóm tắt cô đọng và súc tích văn bản “Chuyện người con gái Nam Xương”.

Vũ Nương, tên thật là Vũ Thị Thiết, quê ở Nam Xương, nổi tiếng với vẻ đẹp thùy mị, nết na và tư dung đoan trang. Vẻ đẹp ấy đã chinh phục trái tim Trương Sinh, một chàng trai trong làng, khiến chàng quyết tâm xin mẹ cưới nàng về làm vợ với sính lễ là trăm lạng vàng. Hiểu rõ tính hay ghen tuông của chồng, Vũ Nương luôn ý thức giữ gìn khuôn phép, cư xử đúng mực, vun vén cho hạnh phúc gia đình. Khi Trương Sinh lên đường ra trận bảo vệ tổ quốc, Vũ Nương ở nhà một mình vừa lo toan việc nhà, vừa chăm sóc mẹ chồng già yếu và nuôi dạy con thơ. Khi mẹ chồng ốm, nàng tận tụy thuốc thang, hết lòng chăm sóc như cha mẹ đẻ. Sau khi mẹ chồng qua đời, Vũ Nương lo ma chay chu đáo như con gái ruột, thể hiện lòng hiếu thảo sâu sắc. Nàng tưởng chừng như đã có được hạnh phúc viên mãn, nhưng bi kịch bất ngờ ập đến. Khi bế con ra mộ mẹ, Trương Sinh tình cờ nghe thấy tiếng con gọi "cha", nhưng do thiếu hiểu biết và sự ghen tuông mù quáng, chàng đã nghi ngờ vợ thất tiết. Cho dù Vũ Nương đã hết lòng thanh minh, giải thích, Trương Sinh vẫn không tin và ruồng đuổi nàng ra khỏi nhà. Quá uất ức và không thể minh oan cho bản thân, Vũ Nương đã quyết định tự vẫn để giữ gìn phẩm giá của người phụ nữ. Sau khi chết, nàng được Linh Phi - vợ vua Nam Hải cứu sống và đưa về ở trong động rùa. Ở dưới thủy cung, Vũ Nương luôn hướng về gia đình và mong được giải oan. Nhờ sự giúp đỡ của Linh Phi và Phan Lang - người cùng làng, Trương Sinh đã lập đàn giải oan cho vợ ở bến Hoàng Giang. Linh hồn Vũ Nương hiện về, lộng lẫy và xinh đẹp hơn xưa, nhưng chỉ xuất hiện trong giây lát rồi tan biến vào màn sương mù, để lại cho Trương Sinh niềm hối hận muộn màng.

Bài mẫu 5: Tóm tắt ngắn gọn tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ.

Vũ Nương, người con gái quê Nam Xương, nổi tiếng thùy mị, nết na, được Trương Sinh đem lòng yêu mến và cưới về. Hiểu chồng hay ghen tuông, Vũ Nương luôn giữ gìn khuôn phép, vun vén gia đình. Khi chồng đi lính, nàng một mình lo toan việc nhà, chăm sóc mẹ chồng và con nhỏ. Mẹ chồng ốm, nàng tận tình thuốc thang, phụng dưỡng. Sau khi mẹ chồng mất, nàng lo ma chay chu đáo. Nàng tưởng chừng hạnh phúc, nhưng bi kịch ập đến. Trương Sinh nghe con gọi "cha" khi bế con ra mộ, nghi ngờ vợ thất tiết. Cho dù Vũ Nương đã thanh minh, Trương Sinh vẫn ruồng đuổi nàng. Uất ức, Vũ Nương tự vẫn. Sau khi chết, được Linh Phi cứu sống, Vũ Nương luôn hướng về gia đình và mong được giải oan. Nhờ sự giúp đỡ, Trương Sinh lập đàn giải oan cho vợ ở bến Hoàng Giang. Linh hồn Vũ Nương hiện về, lộng lẫy nhưng chỉ xuất hiện trong giây lát rồi tan biến, để lại cho Trương Sinh niềm hối hận muộn màng.